Een semi-biografische kijk op biculturaliteit
Rassen bestaan niet. We zijn allemaal één ras, namelijk de Homo Sapiens. Wat wel bestaat is huidskleur, variërend per persoon, bepaald door het pigment melanine. Hier wordt naar gekeken en helaas ook over geoordeeld. De maatschappij wordt zich echter steeds bewuster van deze problematiek, zelfs positief over de diversiteit van mensen met andere huidskleuren en culturen. Naomi (half Curaçaos) en ik (half Chinees), met allebei Nederlandse roots, spraken elkaar over de ervaringen van biraciale/biculturele mensen.
Tekst en Beeld Lingli Crucq
Nederland is ons land. We zijn er opgegroeid en behalve enkele culturele dingen die we niet meekregen (zoals andijviestamppot of hutspot), zijn we “echte Hollanders”. Liefde voor kaas, direct zijn en fietsen zit in ons. Naomi is de eerste biraciale persoon die ik ben tegen gekomen en beter heb leren kennen. Van huisgenoten naar vrienden; één van de dingen waar we altijd over kunnen bonden is onze biculturele identiteit. Naomi merkte op dat we veel ervaringen en visies delen, ook al komen we allebei uit aparte steden en zijn onze niet-witte helften van de andere kant van de wereld. Zij heeft mij aan het denken gezet om mijn identiteit verder te ontdekken en mijn Chinese kant meer te omarmen; iets waar ik altijd dankbaar om zal blijven.
Pro-diversiteit
Divers zijn is nu helemaal ‘in’. Anders zijn dan wit zijn, zien als iets positiefs is nog helemaal niet zo lang een trend, iets wat mij beangstigd. Straks als de trend voorbij is moet ik gaan uitleggen waarom mijn amandelvormige ogen mooi zijn. Toen ik dit voorlegde aan Naomi dacht ze aan aspecten van culturen die de laatste tijd geromantiseerd werden, zoals de fox-eye trend, BBL’s (Brazillian Butt Lift) en cornrows. Dit zijn allemaal trends waarbij (witte) mensen die aspecten populair en ‘mooi’ maken, terwijl niet-witte mensen ze allang bij zich dragen. Dit is goed, zou je denken, het vieren van niet-witte kenmerken. Naomi merkte al op dat BBL’s steeds minder populair worden en het lijkt alsof dun worden meer in wordt (zie Kim Kardashian). Ze vraagt zich af of het zwarte curvy lichaamsfiguur dan weer gezien wordt als onaantrekkelijk.
Mensen die Naomi en ik spreken en zien hebben bepaalde ideeën over hoe het is om half-half te zijn: het beste van beide culturen meekrijgen en er spicy of exotisch uitzien. Mij werd zelfs een paar keer verteld dat mijn baby’s wel cute zouden worden later omdat ik half-half ben. Naomi en ik krijgen echter zeker ook veel moois mee van onze beide culturen, zoals rijke cuisines uit Curaçao (guiambo en funchi) en mooie kleding- en haarstijlen uit China (hanfu en cheongsams). Ook hebben biraciale mensen unieke uiterlijke kenmerken die ons niet alleen mooi maar ook bijzonder maken en hebben we affiniteit met meer dan twee talen. Dit zorgt ervoor dat we open, creatief en out-of-the-box kunnen denken.
Niet genoeg
Ondanks alle positieve dingen, willen Naomi en ik ook inzoomen op de minder mooie kanten van biraciaal zijn. Wat veel mensen niet doorhebben is dat we levenslang in een identiteitscrisis zullen zitten, dankzij de buitenwereld. We hebben vaak te maken met opmerkingen die eigenlijk pijnlijk zijn, maar voortkomen uit goede bedoelingen. Naomi hoort regelmatig, tot grote ergernis, dat ze niet zwart genoeg is of juist dat ze niet echt half zwart kan zijn omdat ze een te lichte huidskleur heeft. Ook komt voor dat ze op de werkvloer rondloopt met haar natuurlijke afro en dat mensen niet geloven dat dat haar echte haar is. Dat soort opmerkingen neemt onze identiteit van ons af; we hebben al moeite om ergens bij te horen en dan gaan mensen ook nog eens bepalen hoe we wel of niet moeten zijn. Ook worden we door beide culturen niet gezien als een van hen. Naomi wordt niet gezien als Antilliaans omdat ze culturele dingen mist die je alleen meekrijgt als je in het land zelf bent opgegroeid; zoals houding, intonatie en of je Papiaments spreekt of niet. Ikzelf hoor niet bij China omdat ik de taal niet spreek, er te ‘Westers’ uit zie en ik niet dezelfde Chinese denkwijze heb.
Verwachtingen
We hebben ook te maken met té dromerige beelden die niet-witte mensen over ons hebben. Naomi en ik ervaren het verschil hoe witte en niet-witte mensen denken over hun partnerkeuze. Mensen met een niet-witte achtergrond hebben vaak het idee dat ze er financieel op vooruit gaan als ze met een wit persoon trouwen: dat het leidt tot meer privileges. Ze denken dat hun eigen situatie én dat van hun kinderen beter wordt, maar zijn wellicht niet voorbereid op het feit dat hun nieuwe thuisland hen misschien niet zo warm verwelkomd. Witte mensen daarentegen hebben het idee dat hun kinderen exotisch of spicy worden als ze met een niet-witte partner gaan. Dit is vanuit een specifiek beeld en natuurlijk niet voor iedereen zo, maar deze gedachtegoed komt zeker voor.
Een andere positieve verwachting die mensen uit niet-westerse landen kunnen hebben, is hoe goed we het hebben omdat we Nederlanders zijn en we in Nederland wonen. Tot op zekere hoogte hebben we inderdaad privileges, ook door onze lichtere huidskleur; ookwel colourism. Hoe lichter je bent, hoe beter je wordt behandeld of als mooi wordt gezien; beïnvloed door Westerse ideaalbeelden. Dit is zeker zo in Nederland, maar ik heb dit ook ervaren in China. Ik was een keer in een winkel waar een medewerker haar arm tegen de mijne aanhield en heel blij was dat wij dezelfde huidskleur hadden. In China heeft dat te maken met Westerse ideaalbeelden die ze hebben maar ook met hun geschiedenis. Als je donkerder van kleur was, betekende het vaak dat je op het land moest werken, dan was je niet rijk. Volgens Naomi gelden Westerse schoonheidsidealen ook in Curaçao, maar speelt huidskleur een andere rol. Hoe lichter de huidskleur, hoe meer privileges, dit komt door kolonialisme. Als je je echter niet Antilliaans gedraagt, hoor je er niet bij. Dan zien ze je daar als het ware als wit (ook al ben je gekleurd), als een Nederlander; iets wat Naomi ook ervaarde toen ze een tijd in Curaçao woonde.
Desondanks onze gemarginaliseerde positie en negatieve aspecten die erbij komen kijken, houden we van onszelf, zijn wij trots op onze identiteit en zijn we veerkrachtig, net als onze voorouders in Curaçao en China. Ook al horen we niet helemaal ergens bij, we maken een plek voor onszelf. Omdat we nergens echt bij horen, wisselt onze positie, waarbij we onszelf soms als Nederlanders zien en soms niet. We kiezen wat bij onze identiteit hoort. Naomi en ik delen veel dezelfde ervaringen, waaronder de biraciale/biculturele gemeenschap die steeds groter wordt en waarin we niet hoeven te kiezen tussen beide kanten maar we alles van onszelf kunnen omarmen. Wij kunnen de kloof verminderen tussen twee groepen en bemiddelaar zijn tussen culturen. Het andere deel van onze identiteit vinden we juist leuk om te delen met anderen en zo ‘anders zijn’ te normaliseren. De toekomst ligt bij een Nederlandse identiteit die het toelaat om veerkrachtig, divers en intersectioneel te kunnen zijn.