Over de vele kanten van K-pop-fan zijn
Tekst: Jip Leferink
Beeld: Sam van den Nieuwenhof
K-pop, oftewel ‘Koreaanse pop’, is een muziekgenre dat de wereld verovert. De pakkende deuntjes en de fantastische muziekvideo’s hebben ervoor gezorgd dat K-pop razend populair is geworden. Marie Voerman, een tweedejaars studente antropologie en K-pop fan, vertelt over wat het muziekgenre voor haar betekent, het fandom van K-pop en over de duistere kanten die K-pop heeft.
Fan van K-pop
Wanneer ik met Marie praat over K-pop glundert ze. Ze spreekt met enthousiasme over de artiesten, de productie en over alles wat met K-pop te maken heeft. Toen ze twaalf was kwam ze voor het eerst in aanraking met het genre. Haar liefde voor de muziek en de artiesten groeide door de jaren heen en tot op de dag van vandaag is ze een loyale K-pop fan. Elke dag luistert ze in meer of mindere mate naar de muziek, maar ze benadrukt dat ze vooral bezig is met de sociale media omtrent het muziekgenre. Door sociale media kan ze de artiesten, die Marie idols noemt, volgen en op de hoogte blijven van wat ze doen: ‘Wie zij zijn is een heel groot onderdeel van K-pop. Het hele plaatje is belangrijk en zo wordt het ook neergezet door de industrie’.
K-pop heeft Marie naar eigen zeggen erg gevormd in de afgelopen jaren. Zo is ze afgelopen zomer zelfs naar Korea geweest en heeft het er volgens haar ook indirect voor gezorgd dat ze antropologie is gaan studeren. Het muziekgenre heeft haar geïntroduceerd aan de Koreaanse cultuur. Hierdoor merkte ze hoe leuk ze het vond om zich te verdiepen in een cultuur die ze nog niet kent. Ondanks dat het muziekgenre een belangrijke positie heeft in haar leven, benadrukt ze dat het niet haar volledige identiteit vormt. ‘Veel mensen gaan ervan uit dat je als K-pop fan gelijk heel obsessief bent. Het is een onderdeel van mijn identiteit in plaats van mijn volledige identiteit’.
Vriendschap op afstand
Wat K-pop zo bijzonder maakt, is de manier waarop de artiesten worden neergezet. Om een K-pop artiest te worden moet je alles in huis hebben: je moet goed kunnen zingen, goed kunnen dansen, je moet knap zijn en je moet er zijn voor je fans. Hierdoor krijgen fans de mogelijkheid om een band te creëren met de artiesten. ‘Het is alsof je bevriend raakt met iemand. Het zijn mensen die eigenlijk heel ver van me af staan, maar zo voelt dat helemaal niet.’ De idols maken Marie blij, ze leeft heel erg mee met de artiesten. Ze vertelt opgewekt dat één van de bandleden van haar favoriete boyband EXO binnenkort gaat trouwen en dat ze dat echt fantastisch vindt. ‘Ik vind het zo fijn om iemand die je steunt zo blij en gelukkig te zien’. Ze vertelt me dat meeleven met iemand die ver weg van je staat heel fijn en ‘comfortabel’ kan zijn. De idols vervullen een rol van vrienden die er altijd voor de fans zijn. ‘Je wordt als fan echt erkend en je wordt altijd goed ontvangen. Je hebt altijd een plekje daar’. K-pop vervult op deze manier verlangens die ieder mens heeft, namelijk verlangens als vriendschap, warmte en affiniteit.
Niet alleen rozengeur en maneschijn
Om een idol te worden moet je deelnemen aan een auditie of ontdekt worden door een agentschap. Zij zijn verantwoordelijk voor de volledige carrière van de artiesten. Ze stellen strenge contracten voor de idols op. Hierin staat dat het agentschap het dieet van de artiesten mag bepalen en zelfs mag eisen dat een artiest plastische chirurgie ondergaat, om aan het schoonheidsideaal te voldoen. Marie staat zelf niet achter deze contracten, maar ze vindt het wel mooi om te zien hoe idols hun doel nastreven. ‘Ik vind het ook iets heel tofs, dat ze zo hard werken en dat ze er zoveel voor over hebben gehad om te worden wat ze zijn. Aan de ene kant vind ik het jammer dat ze dit er allemaal voor over moeten hebben, maar aan de andere kant is het een bewuste keuze geweest en hebben ze echt iets bereikt’.
De afgelopen jaren is K-pop met enige regelmaat negatief in het nieuws gekomen. Het is bekend geworden dat de mentale gezondheid van veel artiesten lijdt onder de hevige concurrentie en de agentschappen die de levens van de artiesten controleren. De rol vervullen van de ‘perfecte’ idol is haast een onmogelijke taak. Het is een ontzettend harde industrie en dit eist zijn tol. Dit kwam vooral naar buiten toen in de laatste maanden van 2019 drie artiesten zelfmoord pleegden. Marie geeft aan dat ze gek is op de muziek en de idols, maar dat ze de industrie erachter heel akelig vindt. Volgens haar vinden de agentschappen winst belangrijker dan de gezondheid van de artiesten. Haar manier om hier mee om te gaan, is om geen K-pop albums meer te kopen. Wel kijkt ze nog de YouTube video’s, om de artiesten te supporten: ‘Ik vind het lastig dat er weinig steun is vanuit de industrie voor de idols. Ze moeten gewoon meer mentale support krijgen, bijvoorbeeld door een psycholoog aangewezen te krijgen’. Marie legt uit dat dit niet alleen een probleem is binnen K-pop, maar ook binnen de Koreaanse maatschappij. ‘Korea is één van de top tien landen waar het meest zelfmoord wordt gepleegd. Er is heel veel sociale druk in Korea, er wordt heel veel van je verwacht. Het paradoxale is dus dat je als je niet succesvol wordt, je ook niet geaccepteerd wordt. Beide kanten op is het dus fout’.
Positieve ontwikkelingen
Marie vindt het lastig dat de industrie zo verstikkend is, maar ze zou K-pop er niet voor opgeven. Het maakt haar simpelweg heel erg gelukkig. De muziek is een constant element in haar leven en ze heeft in de afgelopen jaren een band opgebouwd met sommige idols. Wel krijgt ze vaak kritische vragen over fan zijn van K-pop in combinatie met de harde industrie die erachter zit. ‘Er wordt als fan heel vaak van je gevraagd om over je fan-zijn na te denken terwijl je het liefste de idols gelukkig wil zien zonder de hele giftige industrie erachter’. Als ik Marie vraag hoe ze denkt dat dit zich gaat ontwikkelen, vertelt ze me dat ze het toekomstbeeld positief inziet. ‘Het voordeel is dat hoe meer er naar buiten komt over de foute industrie, hoe meer idols zelf naar buiten durven te komen door te zeggen dat ze er zelf ook niet achter staan. Er komt vanuit de artiesten ook steeds meer kritiek op de labels en dat is wel een goede ontwikkeling. De negatieve aandacht van buiten gaat er misschien wel voor zorgen dat er van binnen wat gaat veranderen. Dat hoop ik ten minste.’